MAZLUMDER, "Göç İdaresi Uygulamalarında Yaşanan Sorunlar" başlıklı bir rapor yayınladı. Raporda, Türkiye'deki göç idaresi ve geri gönderme merkezlerinde (GGM) idari gözetim altındaki yabancıların kötü muameleye maruz kaldıkları ortaya kondu. KARAR’a konuşan MAZLUMDER Başkanı Kaya Kartal, göçmenlerin avukatlarıyla görüşmelerinin sınırlı ve zor şartlar altında gerçekleştiğini söylüyor.

SEMA KIZILARSLAN

MAZLUMDER, Göç İdaresi Uygulamalarında Yaşanan Sorunlar Raporu'nu yayımladı. Raporda, İl Göç Müdürlüklerinde yaşanan sorunlar ve uygulama hataları örneklerle açıklandı. Bu sorunların başında yabancıların resmi işlemlerinde yaşanan bürokratik zorluklar ve personelin yabancılara karşı hukuka aykırı tutumları yer alıyor.

GGM'lerde yaşanan temel sorunlar arasında, kötü muamele, hukuki koruma eksiklikleri ve temel hak ihlalleri de var. Rapor, GGM'lerde tutulan göçmenlerin maruz kaldığı insanlık dışı koşullar belgelenmediğini ve bu merkezlerin yeterli denetime tabi tutulmadığını ortaya koyuyor.

SON BİRKAÇ SENEDE GGM’LERDE ŞİDDET, İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE ARTTI

Rapor, GGM'lerde tutulan göçmenlerin sıklıkla şiddet ve kötü muameleye maruz kaldıklarını belirtiyor. Fiziksel şiddet, tehdit, hakaret ve aşağılayıcı muamele gibi insanlık dışı uygulamalar son yıllara göre artmış durumda.

Rapora göre özellikle güvenlik görevlileri ve personelin keyfi davranışları, bu merkezlerdeki insanların güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atıyor. Şiddet vakaları ile ilgili olarak etkili bir denetim mekanizmasının olmaması da bu tür kötü muamelelerin artmasına neden oluyor.

GGM’LERDE FİZİKİ KOŞULLAR YETERSİZ

Rapor, geri gönderme merkezlerinin fiziki koşullarının oldukça yetersiz olduğunu vurguluyor. Göçmenler, merkezlerdeki kapasite sorunları nedeniyle aşırı kalabalık bir ortamda tutuluyorlar.

Raporda, GGM'lerdeki göçmenlerin en temel insani ihtiyaçlarının karşılanmasında büyük eksiklikler yaşandığı belirtiliyor. Yeterli ve sağlıklı gıdaya erişim, temiz su, tıbbi yardım ve hijyen ürünleri gibi temel ihtiyaçların eksikliği raporda önemli bir yer tutuyor. Bu eksiklikler, özellikle hasta, yaşlı ve çocuklar için ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Raporda, birçok göçmenin sağlık hizmetlerine ulaşımının kısıtlandığı, hatta bazı durumlarda hiç sağlanmadığı ifade ediliyor.

İŞKENCE VE ZORLA İMZA UYGULAMASI

Raporda geri gönderme merkezlerinde, bazı göçmenlerin işkenceye maruz kaldığına dair güçlü iddialar yer alıyor. Bu bağlamda, özellikle zorla imza attırma ve baskı uygulamaları dikkat çekiyor. Göçmenlere, gönüllü geri dönüş formu gibi belgeleri imzalamaları için zorla baskı yapıldığı, imzalamadıkları takdirde fiziksel şiddet veya başka cezalandırma yöntemleriyle tehdit edildikleri belirtiliyor. İşkence iddialarının ciddi boyutlara ulaştığı ve bu durumun etkili bir şekilde soruşturulmadığı, raporun önemli vurgularından biri.

GGM'lerde tutulan göçmenlerin hukuki yardıma erişimlerinin ciddi şekilde engellendiği belirtiliyor. Avukatlarla görüşme imkanlarının kısıtlandığı, görüşmelerin kayıt altına alınması ve fiziksel engellerle sınırlandırıldığı ifade ediliyor. Avukatların müvekkilleriyle görüşmesi için mesai saatlerine bağlı kalmaları ve görüşmelerin oldukça sınırlı zaman dilimlerinde yapılabilmesi, göçmenlerin hukuki savunma haklarını ciddi şekilde ihlal ediyor. Ayrıca, avukatların geri gönderme merkezlerine ulaşımı da zorlaştırılmış durumda; merkezlerin şehir dışı ve erişimin zor olduğu yerlerde konumlandırılması, avukatların müvekkillerine ulaşmasını neredeyse imkansız hale getiriyor.

HUKUKSUZ UYGULAMALAR YAYGINLAŞTI

Rapor, GGM'lerde tutulan göçmenlerin temel insan haklarının sistematik olarak ihlal edildiğini vurguluyor.

GGM'lerin şeffaflıktan uzak ve denetimsiz bir şekilde yönetildiği belirtilen raporda bağımsız denetim mekanizmalarının eksikliğine ve insanlık dışı koşulların devam etmesine dikkat çekiliyor. Denetimlerin ya hiç yapılmadığı ya da etkisiz kaldığı vurgulanıyor.

GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE AVUKAT GÖRÜŞMELERİ ENGELLENİYOR

KARAR’a konuşan MAZLUMDER Genel Başkanı Kaya Kartal, geri gönderme merkezlerindeki yabancıların avukatlarıyla görüşmeleri sınırlı ve zor şartlar altında gerçekleştiğini anlattı. Kartal, geri gönderme merkezlerindeki kötü muamelenin özellikle son zamanlarda daha sıklaştığını söyledi:

“Geri gönderme merkezleri ile ilgili hükümetin izlediği politika, bu merkezleri şehir dışlarına taşımak yönünde. İstanbul’da Arnavutköy, başka şehirlerde ise avukatların ulaşımının zor olduğu yerler tercih ediliyor. Ulaşılsa bile avukatla görüşme imkanları oldukça zorlaştırılmış durumda. Avukatlar, mesai saatleri içinde gidip sıraya girmek ve uzun süre beklemek zorunda kalıyorlar, bu da durumu neredeyse imkansız hale getiriyor. Bu uygulama, içeride yaşanan ihlallerin dışarıya yansıtılmasını da zorlaştırıyor. Cezaevlerinde tutuklu olan bir kişi avukatıyla mesai kavramı olmaksızın görüşme hakkına sahip. Aynı şekilde, tutuklunun da avukatıyla 24 saat görüşme hakkı var. Ancak geri gönderme merkezlerinde bu durum oldukça zorlaştırılmış durumda. Bazı yerlerde kamera, bazı yerlerde araya çekilmiş cam uygulaması var, bazı yerlerde ise mikrofonla konuşma zorunluluğu var. Bu da zaten tedirgin olan yabancının yaşadıklarını tam olarak anlatamamasına sebep olabiliyor. Genellikle, insanlar dışarıya çıktıktan veya yurt dışına gönderildikten sonra yaşadıkları zorlukları daha net bir şekilde anlatıyorlar.”

Karar