2025-12-13

Ali Haydar Gözlü

Dersim'in kayıp klamlarını ortaya çıkarmak amacıyla 44 yıldır çalışmalar yürüten Munzur Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Müzik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Daimi Cengiz, hem akademik araştırmaları hem de konser faaliyetleriyle bölgenin sözlü kültür mirasını yaşatmaya devam ediyor.

Dersim'in sözlü kültürel mirası üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Doç. Dr. Daimi Cengiz, bugüne kadar 3 binden fazla halk ezgisi, deyiş ve perdeyi derledi.

Cengiz, "Dersimin Kayıp Kılamları" adlı konserinin beşincisini düzenleyerek dinleyicileri geçmişle buluşturdu.

Kazım Güntaş Konferans Salonu'nda düzenlenen konsere yurttaşlar yoğun ilgi gösterdi. Konsere katılanlar, herkesin kendi dilini ve klamlarını unutmaması, kültürüne sahip çıkması gerektiğini ifade etti.

Konserde Daimi Cengiz hem vokalist hem de anlatıcı olarak sahne alırken, İrem Orak vokalist olarak yer aldı. Aziz Erdoğan dinç sazıyla, Ali Haydar Tumar ise dede sazıyla klamlara eşlik etti.

“44 yıldan beri 3 bin klam, deyiş ve perdeyi bir araya getirerek derledim”

Konser sonrası Rûdaw'a konuşan Doç. Dr. Daimi Cengiz, şu ifadeleri kullandı:

"Geçen yıl da biz konserler icra ettik. Hem Avrupa'da hem Türkiye'de hem de burada. Bu iki yıl içinde 4-5 tane konser verdik, panellerimiz de oldu. Kaybolan klamlarımız var. 44 yıldan beri 3 bin klam, deyiş ve perdeyi bir araya getirerek derledim.

Tarihimiz var, kültürümüz var, edebiyatımız var, müziğimiz var, itikatımız var. Bu yüzden bu klamlar çok önemlidir. Bugün söylediğimiz klamlar eski zamanlar; Moğol-Tatar, Alamut tarafında, İran tarafında ve Deylem tarafında çok sayıda milletimizin öldürüldüğü dönemlere dayanıyor.

Bizim milletimiz bunun ardından kalkıp Urmiye'den Dersim'e gelmişlerdir. İtikat olmayan klamlar kayıt altına alınmazsa yüz elli, iki yüz yıl sonra kaybolup gider ancak itikat perdeleri eskidir, bin yıl da kalır."

“Türkçeye çevirenler de benden uzak dursunlar”

Konseri izleyen yurttaşlar da duygu ve düşüncelerini paylaştı.

Gazel Yıldırım, klamların dilinin korunması gerektiğini vurgulayarak şunları söyledi:

"Kim klamları söylemişse berhudar olsun, sağ olsun, var olsun. Ama Türkçeye çevirenler de benden uzak dursunlar. Dil bizim dilimizdir, millet milletimizdir. Bazıları başka şeylerin peşine düşmüş, kanım kendilerine kaynamıyor. Bu kadar da açık söylüyorum."

Mehmet Aşkın ise klamların aslına uygun icra edilmesinin önemine dikkat çekerek şöyle konuştu:

"Ben bu klamları dinlemiştim ama kime ait, ne için söylenmiş bunu bilmiyordum. Ama profesyonelce, değiştirilmeden çok güzel bir şekilde söylendi. Eski tarzda söylendi, güzeldi, doyduk."

"Dilimizle birlikte bizi geçmişe götürdü”

Hüseyin Arslan da konserin kendisinde yarattığı etkiyi şu sözlerle dile getirdi:

"Dilimizle birlikte bizi geçmişe götürdü. Çocukluğum aklıma geldi, yaşlılarımızın konuşmaları aklıma geldi. Çok memnun kaldım."

Doç. Dr. Daimi Cengiz'in verdiği konserler, halkın yoğun ilgisini çekerken, unutulma tehlikesi yaşayan klamların yeniden gün yüzüne çıkmasına katkı sağlamaya devam ediyor.

Rudaw