2025-09-16

BM’nin yeni raporuna göre, 2030 hedeflerine beş yıl kala toplumsal cinsiyet eşitliği alanında ilerleme kaydedilmedi. Kadın yoksulluğu yerinde sayıyor, şiddet artıyor; ancak doğru yatırımlar milyonlarca kadının yaşamını değiştirebilir.

2030’a kadar ulaşılması hedeflenen Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SKA) beş yıl kala, kadın-erkek eşitliğiyle ilgili hiçbir taahhüdün yolunda gitmediği ortaya çıktı. Bu çarpıcı tespit, BM Kadın Birimi ile BM Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı tarafından yayımlanan Toplumsal Cinsiyet Görünümü 2025 raporunda yer alıyor.

17 hedefin tamamını kapsayan yüzün üzerinde veri kaynağına dayanan rapor, küresel çapta bir gerilemeye işaret ediyor: “Eylemsizliğin bedeli, kaybedilen hayatlarla, ihlal edilen haklarla ve heba edilen fırsatlarla ölçülüyor,” diye uyarıyor raporun yazarları.

KADIN YOKSULLUĞU YERİNDE SAYARKEN ŞİDDET TIRMANIYOR

2020’den bu yana kadın yoksulluğu oranı yüzde 10 civarında sabit kaldı. Bu durumdan en çok etkilenenler, Sahra Altı Afrika ile Orta ve Güney Asya’da yaşayan kadınlar. Yalnızca 2024’te, 676 milyon kadın ve kız çocuğu çatışma bölgelerinde yaşadı. Bu, 1990’lardan bu yana görülen en yüksek rakam. Savaş bölgelerinde yerinden edilmenin yanı sıra gıda güvencesizliği, sağlık riskleri ve şiddet tehdidi keskin biçimde artıyor.

Dünyadaki her sekiz kadından fazlası geçen yıl partneri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kaldı. Her beş kız çocuğundan biri 18 yaşına gelmeden evlendirildi. Her yıl yaklaşık dört milyon kız çocuğu genital mutilasyona uğruyor; bunların yarısından fazlası beş yaşından küçük.

Eşitliğin kamusal politikalarda öncelik olduğu ülkelerde somut kazanımlar gözleniyor. 2000’den bu yana anne ölümleri neredeyse yüzde 40 azaldı ve kız çocuklarının okulu bitirme olasılığı hiç olmadığı kadar yüksek.

Teknoloji de umut vaat ediyor: Erkeklerin yüzde 70’i internete bağlıyken bu oran kadınlarda yüzde 65. Aradaki farkı kapatmak, 2050’ye kadar 30 milyon kadını yoksulluktan çıkarabilir ve küresel ekonomiye 1,5 trilyon dolar ek katkı sağlayabilir.

SOSYAL KORUMA ALANLARINA YATIRIM ŞART

BM’ye göre bakım, eğitim, yeşil ekonomi, işgücü piyasası ve sosyal koruma alanlarına yönelik hedefli yatırımlar yapılırsa, 2050’ye kadar aşırı yoksulluktaki kadınların sayısı 110 milyon azalabilir ve bu da toplamda 342 trilyon dolarlık bir ekonomik getiri sağlayabilir.

Buna karşın siyasi ve ekonomik temsilde eşitlik hâlâ hedeften çok uzak: Kadınlar dünya genelinde parlamento sandalyelerinin yalnızca yüzde 27,2’sini, yönetici pozisyonlarının ise yüzde 30’unu elinde tutuyor. Mevcut hızla tam eşitliğe ulaşılması için neredeyse bir yüzyıl gerekiyor.

Numedya