CANAN COŞKUN

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) üyesi avukatların yargılandığı davada üç yıl dokuz ay hapse mahkum edilen avukat Didem Baydar Ünsal’ın koşullu salıverilme hakkı, DHKP-C’ye ‘sempatisinin devam ettiği’ gerekçesiyle dokuz aydır uygulanmıyor.

Cezaevi idaresi, 19 Aralık 2022’de koşullu salıverme hakkını elde eden Ünsal’ın ‘dilekçelerinde pişmanlığa rastlanmadığını’ savunarak ‘iyi halli olmadığını’ söylüyor. Ünsal’ın gelişim puanı da ‘okuma-yazma kursları, milli ve dini günlerdeki tören ve anma programlarında görev almamak’ gibi gerekçelerle kırılıyor.

Avukat Didem Baydar Ünsal, mesleki faaliyetlerinden dolayı mahkum edilen ÇHD’li avukatlar davasında ‘örgüt üyeliği’ suçlamasıyla üç yıl dokuz ay hapse çarptırılmıştı. Avukat Ünsal, meslektaşı olan eşi Aytaç Ünsal ve Ebru Timtik ölüm orucundayken Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi önünde adalet nöbeti tutuyordu. Hakkındaki hüküm Yargıtay tarafından onanınca avukat Didem Baydar Ünsal 15 Mart 2021’de cezaevine girdi. O günden bu yana İzmir Kadın Cezaevi’nde tutuluyor.

İletişim cezasıyla başladı

Avukat Didem Baydar Ünsal’a idareye bildirdiği yakınlarının telefonunda başka birisiyle konuştuğu gerekçesiyle 16 Nisan 2021’de ‘1 ay haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama’ cezası verildi. Ünsal bu karara itiraz etti, ancak karar savunması alınmadan verildi. Ünsal, karara infaz hakimliği aracılığıyla da itiraz etti. Ünsal, hakimlikte, “Kuruma bildirmiş olduğum telefon numaralarıyla annem, ablam ve kardeşimle görüştüm. Hakkımda disiplin cezası verilerek infazım yakılmak istenmektedir. Kasıtlı olarak yapıldığını düşünüyorum” demişti. Bu karar 9 Haziran 2021’de Karşıyaka İnfaz Hakimliği tarafından disiplin cezası kaldırıldı. Ünsal’ın bahsettiği infaz yakmaya yönelik işlemler de bundan sonra başladı.

‘Bağını koparmadı’

Cezaevi idaresine bağlı İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı, avukat Didem Baydar Ünsal’ın gelişimini değerlendirmek 4 Kasım 2021 tarihli bir rapor hazırladı. Raporda, Karşıyaka İnfaz Hakimliği tarafından kaldırılan iletişim cezasından da bahsedilerek ‘halen taraflı terör örgütü hükümlü ve tutuklularının bulunduğu koğuşa kalması dolayısıyla örgütsel bağını koparmadığı’ öne sürüldü. Ünsal’ın ‘iyi halli olmadığına’ karar verilip doğrudan salıverilme tarihine kadar her altı ayda bir bu değerlendirmenin devam etmesine hükmedildi.

Pişmanlığa rastlanmamış

İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı’nın bir sonraki toplanma tarihi 26 Nisan 2022’ydi. Yeni raporda da avukat Ünsal’ın tutulduğu koğuş gerekçe gösterildi. Ünsal’ın ‘örgütten ayrıldığına ya da tarafsız koğuşa geçme konusunda herhangi bir talebinin bulunmadığını’ kaydeden idare, Ünsal’ın ‘DHKP-C’ye sempatisinin devam ettiğini’ savundu. Ünsal’ın örgütte ‘aktif bir üye olduğunu’ iddia eden idare, ‘örgütten ayrıldığı yönünde bir harekette bulunmadığı ve aktif bir çaba içerisine girmediği, daha önce kuruma çeşitli amaçlarla vermiş olduğu diğer dilekçelerinden de bir pişmanlığa rastlanmadığını’ ileri sürdü.

Puan kırma gerekçeleri

İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı 31 Mayıs 2022’de de avukat Ünsal’ın gelişimiyle ilgili rapor hazırladı. Raporda, Ünsal’ın ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanmadığı belirtildi. Yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmediği öne sürülen Ünsal’ın ‘uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olmadığı, tekrar suç işleme ve mağrura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olmadığı’ değerlendirildi.

Raporda Didem Baydar Ünsal’ın hakkında ilgili servislerce hazırlanan gelişim değerlendirme raporlarına göre dönem puanının 24,75 olduğu aktarıldı. Bu kararın ekinde eğitim ve öğretim servisinin gelişim değerlendirme raporu yer aldı.

Didem Baydar Ünsal’a şu programlara katılmadığı gerekçesiyle 0 puan verildi:

* Okuma-yazma ve ikinci kademe başarı kursu ve sınavlarına katılmamak, herhangi bir örgün-yaygın öğretim programına kayıt olmamak, milli ve dini günlerdeki tören ve anma programlarında görev almamak, sportif faaliyetlere izleyici ve dinleyici olarak katılmamak, sosyal, kültürel, mesleki ve sportif kurslara katılmamak, manevi rehberlik birimi tarafından yürütülen kurs, eğitim, koğuş dersi ve ahlak eğitimi gibi programlara katılmamak, hobi atölyesi, el işi çalışmaları, müzik, tiyatro, resim gibi sanatsal çalışmalara katılmamak.

Puan cetvelinde, İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı’nın yorumlarının aksine cezaevindeki tutum ve davranışlarının olumlu puanlandığı görülüyor, ancak puanlamanın neye göre yapıldığına dair bir açıklama yok. Ünsal, bu puanlama cetveline de itiraz etti. İtiraz dilekçesinde, gelişim puanının belirlenen eşik puanının altında olduğunu, bu puanın neye, hangi kriterlere göre belirlendiğini gösterir bir puan tablosu yer almadığını belirten Ünsal, şunları söyledi:

“İyi niyetli ve gerçek anlamda iyileşmeye teşvik edici bir yaklaşık sergilenseydi, yaşadığım hukuksuz süreçte duyduğum acıya sabırla katlandığıma, gerek birlikte tutulduğum kişilere gerekse de kurumda muhattap olduğum kişilere karşı saygı ve nezaket kurallarına uyduğuma, mesleğime ilişkin kendimi geliştirme çabama, tahliye sonrasına dair planlamalarıma ilişkin değerlendirme yaparak eşik puanını iyi hal değerlendirmesinde dikkate almayabilirdi. Aleyhimde yapılan yoruma dayalı değerlendirmeler yerine bizzat iletişim kurularak değerlendirme yapılabilirdi. Pandemi nedeniyle uygulanmayan programların ve sonrasında başlamışsa bile haberdar olmadığım ve ihtiyaç duymadığım için talep etmediğim herhangi bir şey için sorumlu tutulmam ve gelişim puanımın düşük tutulması hakkaniyetli olmayacaktır.”

Diken