İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün "'Seni bulacağız': Devletlerin yurt dışındaki vatandaşlarına nasıl baskı uyguladığına küresel bir bakış" adlı raporunda Türkiye de geniş yer aldı. Raporda Bekir Bozdağ'ın MİT'in yurt dışından 80 insanı kaçırmasını övdüğü demeci de alıntılandı.

Uluslararası insan hakları kuruluşu İnsan Hakları Gözlem'in (HRW) devletlerin yurt dışına çıkmış muhaliflere yönelik baskılarını inceleyen son raporunda Türkiye de yerini aldı.

Merkezi New York'ta bulunan HRW'nin "Seni bulacağız': Devletlerin yurt dışındaki vatandaşlarına nasıl baskı uyguladığına küresel bir bakış" başlıklı 46 sayfalık raporunda kendilerine özel bir yer ayrılan 20 ülke arasında Türkiye de var.

HRW: "Ulusötesi baskı insan haklarına yönelik özel tehdit olarak kabul edilmeli"

Raporu açıklayan İnsan Hakları Gözlem'in baş savunucusu Bruno Stagno, "Hükümetler, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlar, ulusötesi baskıyı insan haklarına yönelik özel bir tehdit olarak kabul etmelidir" dedi ve uluslararası kurumların "İnsan hakları çerçevesine uygun ve etkilenen bireylerin ve toplulukların haklarını koruyan cesur politika yanıtlarına öncelik verme[lerini] istedi."

Raporun temel mesajı

Raporun, aralarında Türkiye'nin de olduğu ülkelerin muhalif yurttaşlarına yönelik olarak kendi sınırları ötesinde gerçekleştirdikleri şiddet ve hak ihlallerini konu alan temel gözlem ve talepleri şöyle:

Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler muhalifleri susturmak veya caydırmak için sınırlarının ötesine geçiyor ve kendi vatandaşlarına veya eski vatandaşlarına karşı insan hakları ihlalleri gerçekleştiriyor.

“Ulusötesi baskı” yöntemleri arasında cinayetler, insan kaçırmalar, yasa dışı yer değiştirmeler, konsolosluk hizmetlerinin kötüye kullanılması, akrabaların hedef alınması, toplu olarak cezalandırılması ve dijital saldırılar yer alıyor.

Hükümetler ulusötesi baskıyı insan haklarına yönelik özel bir tehdit olarak tanımlamalı, mağdurlara koruma sağlamalı ve onların suça ortak olmamalarını sağlayacak adımlar atmalıdır.

Türkiye: "Kaçırılmalar ve zorla kaybedilmeler"

HRW'nin "hükümetlerin yurt dışındaki muhalifleri, aktivistleri ve siyasi rakiplerini nasıl hedef aldıklarını insan hakları açısından değerlendiren bir çözümleme" olarak tanımladığı 46 sayfalık raporda Türkiye "Kaçırılmalar ve zorla kaybedilmeler" kategorisinde yer aldı.

Raporda "Türk hükümeti['nin] Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu iddia edilen ve yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarını izlediğini açıkça ifade [ettiği]" belirtildi.

Bozdağ 18 ülkeden 80 yurttaşı kaçırdıklarını itiraf etmişti

HRW, 2018'de dönemin Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ'ın Gülen hareketiyle bağlantılı oldukları gerekçesiyle Milli İstihbarat Teşkilatı'nın (MİT) 18 ülkeden 80 Türk vatandaşını kaçırdığı bilgisini paylaştığını hatırlattı. Raporda Anadolu Ajansı'nın da düzenli olarak MİT'in yurt dışında düzenlediği operasyonlarla Türkiye'ye geri getirdiği kişilere ilişkin haberler verdiği belirtildi.

"İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türk makamlarının yurt dışındaki mahkeme kararlarını ve yasal süreçleri atlayarak Türkiye yurttaşlarını kaçırıp Türkiye'ye getirdiği vakaları biliyor" denilen raporda, "2019'da DHKP-C bağlantısı gerekçesiyle yargılanan Ayten Öztürk'ün 2018'de Beyrut Havalimanı'nda Türk istihbaratınca kaçırılarak Türkiye'ye götürüldüğü ve zorla kaybedilip beş ayı aşkın süre işkence edildikten sonra resmen gözaltında olduğunun açıklandığı" ifade edildi.

Raporda, Fethullah Gülen'in yeğeni Selahaddin Gülen'in Mayıs 2021'de MİT operasyonuyla Kenya'dan Türkiye'ye götürüldüğü, Gülen hareketiyle bağlantılı olmakla suçlanan Orhan İnandı'nın da aynı ay Kırgızistan'da kaçırıldıktan bir hafta sonra Ankara'da gözaltında ortaya çıktığı belirtildi.

"Hukuk devletinin zayıf olduğu" ülkelerle iş birliği

HRW raporunda, MİT'in "cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra da hukuk devleti yapısının zayıf olduğu ülkelerin katkılarıyla Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu iddia edilen bireylerin kaçırılması ve Türkiye'ye teslim edilmesinin organizasyonuna yönelik uygulamalarını sürdürdüğü" bildirildi.

Raporda, geçen Temmuz ve Eylül aylarında Tacik makamlarının da Emsal Koç ve Koray Vural'ın kaçırılması ve Türkiye'ye götürülmesinde yasal iade süreçlerini yok saydığı dile getirildi.

HRW raporunda özel bölümlerle yer verilen diğer ülkeler arasında Suudi Arabistan, İran, Çin, Rusya, Azerbaycan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Cezayir, Ruanda, Güney Sudan, Etiyopya, Kamboçya, Tayland, Belarus, Kazakistan, Tacikistan ve Türkmenistan da var.

Bianet