2023 yılında Irak Federal Mahkemesinde, Kürdistan Bölgesi aleyhine 10'dan fazla şikayette bulunulurken, çok sayıda karar verilildi.

Federal Mahkeme, Kürdistan Bölgesi'nin anayasal ve hukuki yapısını etkileyerek zayıflatmak üzere kararlar çıkarırken, Kürdistan Bölgesi bu kararlara karşı daha güçlü durarak halk ve kurumlarının haklarını savundu.

2005 yılında yapılan referandumda Kürdistan Bölgesi ve Irak vatandaşlarının çoğunluğu tarafından kabul edilen Irak Anayasasının 92. maddesinde Anayasa Mahkemesinin kurulması ve görev yapması için Irak parlamentosundan bir yasa çıkarılması gerektiği belirtiliyor. Aralık 2023'ün ortalarında Irak Başbakanlık Ofisi, tasarı taslağını incelemek üzere oluşturulan komitenin çalışmalarının devam ettiğini duyurdu.

Fayeq Zedan'ın 2017 yılında Yüksek Yargı Konseyi başkanlığına atanmasının ardından Federal Mahkemenin çalışmaları yeni bir aşamaya gelindi ve kararlarının çoğu anayasaya aykırı olarak Kürdistan Bölgesi aleyhine verildi.

2023'te Kürdistan Bölgesi'ne karşı verlien kararlar bunlar:

Birinci: Aylık 400 milyar dinar gönderilmesinin engellenmesi

Federal Mahkeme 25 Aralık 2023'te, federal hükümetin Kürdistan Bölgesi'ne 400 milyar dinar göndermesini anayasaya aykırı buldu. Bu karar Kürdistan Bölgesi'nde büyük tepki yarattı. Kürdistanlıların maaşının Erbil ile Bağdat arasındaki siyasi anlaşmazlılar ve diğer çözülmemiş sorunlarla ilişkilendirilmemesi yönünde çağrı yapıldı.

İkinci: Kürdistan Parlamentosunun çalışmalarının askıya alınması

Federal Mahkeme 30 Mayıs 2023'te beklenmedik bir kararla, Kürdistan Parlamentosunda oy çokluğuyla onaylanan parlamentonun 5'inci döneminin uzatılmasını engelledi.

Bu karar, parlamento seçimlerinin ertelenmesine yol açtı.

Üçüncü: KDP'nin Kerkük'teki karargahının teslim edilmesi

16 Ekim olaylarından sonra Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) Kerkük'teki karargahı Ortak Operasyonlar Komutanlığı ve diğer Irak silahlı kuvvetleri tarafından işgal edildi. Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani’nin karargahın KDP’ye devretme kararının ardından Kerkük'te gerginlikler yaşandı.

Baskı altında kalan Federal Yüksek Mahkeme, 12 Ekim 2023'te, karargahın KDP'ye iade edilmesine karar verdi.

Dördüncü: Kürdistan Bölgesi il meclislerinin çalışmalarının askıya alınması

Federal Mahkeme, Kürdistan Bölgesi'ne ilişkin diğer kararlarda olduğu gibi 24 Eylül 2023’te Kürdistan Bölgesi il meclislerinin yasal sürelerinin dolması nedeniyle çalışmalarına son verilmesine karar verdi.

Beşinci: Kerkük il meclisi seçimleri

Kerkük'te 2005 seçimlerinden bu yana 18 yıl sonra 18 Aralık 2023'te il meclisi seçimleri yapıldı.

Federal Mahkeme genel oylamaya sadece 6 gün ve özel oylamaya 4 gün kala, 12 Aralık 2023'te Kerkük il meclisi seçimlerinin ertelenmesini talep eden şikayetlere ret kararı verdi.

İki şikayette Kerkük'teki seçmen listelerinin yeniden denetlenmesi ve 257 bin Kürt seçmenin isimlerinin kayıtlardan çıkarılması talep ediliyordu.

Altıncı: Kerkük'teki durum ve seçim kanunu

Federal Mahkeme 28 Ağustos 2023'te, Irak'ta seçimlere dair 4 sayılı kanunun bazı madde ve hükümlerinin anayasaya aykırı olduğuna karar verdi.

Federal Mahkemenin bu kararı, Kerkük'teki durumun istikrarsızlaşmasına zemin hazırlayarak kentin siyasi durumu ve vatandaşların güvenlik durumunu etkiledi.

Yedinci: Kürdistan Parlamento seçim kanunu ve kota sandalyesi

Federal Mahkeme 27 Aralık 2023'te, Kürdistan Parlamento seçim kanunu ve kota sandalyesine ilişkin kararın oylamasini 7’inci kez erteledi. Mahkemenin 21 Ocak 2024’te tekrar toplanması planlanıyor.

Irak Seçim Komisyonu, Kürdistan Parlamento seçimlerinin yapılmasına yönelik hazırlıklara başlatırken, 12 Aralık 2023’te Irak Bakanlar Kurulu, seçim bütçesini onayladı.

K24