Umuyoruz ki Sur Belediyesinin yeni eşbaşkanları, kayyımlar belediye bütçesinde ödenek bırakmamış olsa da, hafızayı diri tutmaya çalışan Ortak Vicdan Anıtı’nı gündemlerine alır ve onarırlar.

Vecdi Erbay

Suriçi'nin o daracık, kıvrıntılı, bilmeyenlerin kolayca kaybolduğu sokaklarında, en çok çocukların sesleri keser insanın önünü. Çocuklar bütün oyunlarını ve muhabbetlerini bu sokaklarda bağrış çağrış içinde oynarlar. Bahara, havalar ısınmaya başlayıncaya kadar.

Havalar ısınınca oyun alanları Anzele Parkı ve Anzele suyu olur. Sonbahara, ağaçların yaprakları sararıp soluncaya kadar sesleri Diyarbakır'ın surlarında yankılanır.

Bir kısmı çay ocakları tarafından işgal edilmiş olsa da, Sur çocuklarının en geniş oyun alanlarından biridir küçücük Anzele Parkı. Çocuklar çay ocağında okey, tavla oynayanlarla ilgilenmezler zaten. Onlar, o yakıcı güneşin altında, suda serinleyerek eğlenirler. Büyük dedeleri buradan su içmiştir, babaları bir vakitler şimdi onların yaptıkları gibi yüzerek serinlemişlerdir Anzele'de. Belki bu gelenek nedeniyle, yaşı biraz büyük olanlar, birkaç metre yüksek köprüden takla atarak atlıyorlar suya. Hepsi yüzmeyi burada öğrenmiştir. Daha küçükler, havuzun sığ bölgesinde ilk kulaçlarını atıyorlar.

Kim bilir neden, hepsi bağırarak konuşuyor. Sesleri surlara çarparak parka geri dönüyor. Ve hiç kimse, çay ocağında oyun oynayanlar dahil, bu neşeli seslerden rahatsız olmuyor.

İnsanın aklına geliyor işte: Sur çocukları Anzele suyu sayesinde, Bağlar'daki çocuklardan daha şanslılar. Bağlar'da nefes alacak bir meydan yokken, Sur'da, küçük bir parkın içinde bile olsa su var çünkü. Kim bilir, seçilmiş belediye eşbaşkanları Bağlar çocuklarının ücretsiz yüzebilecekleri havuzlar yaptırır belki.

Suriçi'nden parka girişte bir anıt var: Ortak Vicdan Anıtı. Bu anıttan, yıllar önce, "Anzele’de yüzen çocuklar ve dökülen anıt" başlıklı yazıda da söz etmiştim. Anıtın dönemin Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş tarafından yaptırıldığını, açılışa, aralarında yazar Mıgırdiç Margosyan'ın da bulunduğu değişik halklardan ve inançlardan insanların katıldığını hatırlatmıştım.

Küçük ama anlamlı bir kitle katılmıştı açılışa. Anlamlıydı çünkü anıtın kaidesine bir vakitler şehirde konuşulan Ermenice, Süryanice, İbranice, Kürtçe, Türkçe ve İngilizce “Acıları ortaklaştırdık ki bir daha yaşanmasın” yazılmıştı. Anıttaki gözden akan bir damla yaş, bölgede iz bırakmış halkların maruz bırakıldığı acıları ifade etmeye çalışıyordu.

Bu açılıştan bir süre sonra her şey içinden çıkılmaz bir hal aldı çünkü Sur'da tarifi imkansız bir savaş başladı. Sonra belediyelere kayyım atandı. Kayyım, Sur ilçesindeki Uğur Kaymaz ve Barış Anıtı'nı kaldırttı. Kızıltepe'de 13 kurşunla katledilen Uğur Kaymaz'a duyulan kinin bitmediğini, barışa hasret duyanların susmasını, aksi taktirde cezalandırılacaklarını ifade eden bir tutum alıştı bu.

Ancak kayyım, muhtemelen yoğunlaşan tepkilerden dolayı, Ortak Vicdan Anıtı'na hiç dokunmadı. "Hiç dokunmadı" çünkü anıtın kaidesindeki yazılar zamana yenik düşerek dökülmeye başladı ve kayyım bu yazıları yenilemedi. Ortak Vicdan Anıtı kaderine terk edildi.

Yukarıda andığım yazıyı, şu cümlelerle bitirmiştim: "Sur Belediyesi 31 Mart’ta yeni belediye eş başkanlarını seçti. Belki belediyenin yeni eş başkanları Ortak Vicdan Anıtı’nı gündemlerine alır ve onarırlar. Kim bilir?"

Belediye eşbaşkanları fırsat bulsa belki anıtın ihtiyaç duyduğu onarımı gerçekleştireceklerdi. Ama yeni eşbaşkanların yerine 3 ay içinde bir kez daha kayyım atandı. Yeni kayyım da öncekilerden farksız davranmayarak anıtla hiç ilgilenmedi elbette. Çünkü yeni kayyımın derdi, kendisinden öncekiler gibi, Sur'u sosyolojik, siyasal ve kültürel değişime uğratmaktı. Tek'çi olduğu için ortak vicdandan bihaber olan kayyımın, şehirde yaşamış bütün halkların acılarıyla, tarihiyle, kültürüyle ilgilenmesi beklenmezdi zaten.

Gün oldu devran döndü, Sur halkı kayyımı bir kez daha memleketin ayıplı sayfalarına gönderdi. Dirilip geri gelmeyeceğini umduğumuz kayyımların yerine, 5 yıl boyunca halkın seçtiği eşbaşkanlar yönetecek Sur'u. O halde bir kez daha dileğimizi yenileyelim: Sur Belediyesi 31 Mart’ta yeni belediye eşbaşkanlarını seçti. Umuyoruz ki Sur Belediyesinin yeni eşbaşkanları, kayyımlar belediye bütçesinde ödenek bırakmamış olsa da, hafızayı diri tutmaya çalışan Ortak Vicdan Anıtı’nı gündemlerine alır ve onarırlar.

Duvar