2025-11-25

Isabel Caro

Kolombiyalı yetkililer 23 Kasım Pazar günü, ultra-Ortodoks Yahudi mezhebi Lev Tahor'dan 17 çocuğu kurtardıklarını açıkladı.

Operasyon Cumartesi günü, ülkenin en büyük ikinci şehri Medellin'in yaklaşık 120 kilometre kuzeyindeki Yarumal'da gerçekleştirildi.

Operasyonla, insan kaçırma ve insan kaçakçılığıyla bağlantılı olarak Interpol arama emri bulunan beş çocuk ve gencin kimliklerinin tespiti de amaçlanıyordu.

Fransız AFP ve İspanya merkezli EFE ajanslarının aktardığı polis raporlarına göre, çocukların Guatemala, ABD ve Kanada'dan geldiği sanılıyor.

Bir raporda, "Bazılarının kaçırılmış olabileceğine dair işaretler var, bu da dini doktrin kisvesi altında insan kaçakçılığı yapıldığına dair olası bir senaryoyu akla getiriyor" denildi.

Lev Tahor tarikatının Latin Amerika'daki faaliyetleri yeni değil.

1980'lerde İsrail'de kurulan tarikat, Meksika ve Guatemala dahil olmak üzere bölgedeki çeşitli ülkelerde varlık gösterdi ve bu ülkelerde insan kaçırma, insan ticareti, zorla hamile bırakma ve tecavüz gibi suçlarla suçlandı.

Aralık 2024'te Guatemala yetkilileri, başkent Guatemala City'nin yaklaşık 60 kilometre güneydoğusundaki Oratorio kasabasında bulunan bir tarikat yerleşkesinden 160 çocuğu kurtarmıştı.

Tarikat üyeleri suçlamaları hep reddetti ve kendilerine karşı dini zulüm yapıldığını iddia ettiler.

Gezici tarikat

İbranice'de "saf kalp" anlamına gelen Lev Tahor, 1988 yılında Haham Şlomo Helbrans tarafından Kudüs'te kuruldu.

250 ila 500 üyeye sahip olduğu tahmin edilen tarikat, o zamandan beri çocuk istismarı, pedofili, insan kaçırma ve çocuk ihmaline yönelik çok sayıda suçlamayla karşı karşıya kaldı.

Tarikat üyeleri kanunlardan kaçmak için sürekli yer değiştirdi.

Helbrans 1990 yılında tarikatı ABD'ye taşıyarak Brooklyn'de bir Yahudi okulu kurdu.

1993 yılında, Yahudilikte yetişkinliğe geçişin başlangıcını simgeleyen dini ritüel olan 'bar mitzvah'ya hazırlanmak için kendisiyle birlikte okuyan bir genci kaçırmakla suçlanarak New York'ta tutuklandı.

Reşit olmayan gencin ailesi, Helbrans'ı oğullarının "beynini yıkamaya" çalışmakla suçladı ve mahkeme Helbrans'ı insan kaçırma suçundan mahkum etti. Helbrans, 1996 yılında şartlı tahliye edilene kadar iki yıl hapis yattı.

2000 yılında, haham İsrail'e sınır dışı edildi, ancak burada uzun süre kalmadı ve cemaatiyle birlikte Kanada'nın Quebec eyaletine taşınmaya karar verdi.

Tarikat daha sonra, Montreal'den yaklaşık iki saat uzaklıkta, 10.000 nüfuslu küçük bir kasaba olan Sainte-Agathe'ye yerleşti.

2013 yılında sosyal hizmetler tarafından çocuk ihmaliyle suçlanan tarikata karşı yeni iddialar ortaya atıldı.

O dönemde yerel basında yer alan haberlere göre, Kanada yetkilileri çocukların sağlığı ve hijyeninin yanı sıra eğitimleri konusunda da endişeler taşıyordu.

Guatemala ve Meksika

Kısa bir süre sonra, tarikat üyeleri ülkeyi terk ederek Guatemala'da çoğunlukla yerli Mayalar'ın yaşadığı San Juan La Laguna kasabasına yerleşti.

Ancak, birkaç ay süren anlaşmazlıkların ardından, San Juan yaşlılar konseyi, tarikat üyelerinin bölge sakinlerini reddettiklerini, selam vermeyi, kaynaşmayı ve hatta konuşmayı reddettiklerini söyleyerek grubu sınır dışı etmeye karar verdi.

Tarikat, Guatemala City'ye taşınma kararı aldı ama çocuk istismarı vakalarını araştıran savcılık burada genel merkezlerine baskın yaptı.

2016 yılında, Guatemala City'den yaklaşık 80 kilometre uzaklıktaki El Amatillo kasabasına tekrar taşındılar.

Bir yıl sonra, İsrail basını Helbrans'ın Meksika'nın Chiapas eyaletindeki bir nehirde dini bir ritüel sırasında öldüğüne dair haberler yayınladı.

Lev Tahor'un liderliğini, daha da aşırı görüşlü olduğu düşünülen oğlu Nachman Helbrans devraldı.

2018 yılında, Guatemala'daki topluluktan kaçan iki çocuğun anneleri tarafından New York'a kaçırılmasıyla ilgili bir dava, Lev Tahor'un dokuz üyesinin suçlanması ve yeni lider Nachman Helbrans da dahil olmak üzere dördünün hapse atılmasıyla sonuçlandı.

Çocukların annesi Helbrans'ın kız kardeşiydi.

Yine 2018 yılında, tarikatın üyeleri, İran'ın dini lideri Ali Hamaney'e bağlılık yemini ederek İran'a sığınma talebinde bulundu.

Son yıllarda, Romanya, Türkiye ve Makedonya gibi ülkelere yerleşmeye çalıştılar, ancak bu ülkelerden sınır dışı edildiler.

Kolombiya'da tespit edildiler

Yerel basında yer alan haberlere ve BBC Mundo'nun başvurduğu diğer kaynaklara göre, Lev Tahor üyeleri Ekim ayı sonunda Kolombiya'ya gitti.

El Colombiano gazetesine göre, yaklaşık 44.000 nüfuslu Yarumal belediyesinde yaşayan bölge halkı tarikatın varlığını fark etti.

Kolombiya göçmenlik yetkilileri, tarikatın üyelerini bir otelde tespit etti.

Kolombiya göçmenlik kurumundan Gloria Arriero, "Bazı üyelerinin reşit olmayanlara karşı işledikleri iddia edilen suçlarla ilgili uyarılar var" dedi.

Kolombiya'daki Yahudi cemaatinin temsilcisi ve Diplomasi ve Uluslararası İlişkiler profesörü Marcos Peckel, yetkililerin operasyonunu memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.

Peckel, "Zamanında yapılmış ve hızlı bir operasyondu. Bir aydır buradaydılar. Artık bu tarikatın Kolombiya'da yerleşmemesini umuyoruz" dedi.

Peckel, tarikatın kendi cemaatiyle hiçbir bağı olmadığını ve Kolombiya veya Guatemala'daki üyelerinden hiç temas kurmadıklarını açıkladı.

Ayrıca "Lev Tahor, Yahudi hukuku ve geleneklerine aykırıdır" dedi.

Zorlu coğrafi yapısı ve devletin varlığının sınırlı olduğu birçok ıssız bölgesi ile Kolombiya, tarikat için sığınma alanı olabilir. Birçok silahlı suç örgütü yıllardır bu bölgelerde saklanıyor.

Katı beslenme ve giyim kuralları

Tarikat, Yahudiliğin ortodoks ve mistik bir kolu olan Hasidizm'in birçok geleneğini daha katı uygulamasıyla biliniyor.

Kadınlar sadece yüzleri görünür şekilde baştan ayağa siyah giysilerle örtünüyor; erkekler de siyah giyiniyor, şapka takıyor ve sakallarını asla kesmiyor.

Yahudilerin hangi yiyecekleri yiyebileceğini belirleyen (koşer) kuralların daha aşırı bir versiyonunu uyguluyorlar ve çoğu yemek, doğal, işlenmemiş malzemeler kullanılarak evde hazırlanıyor.

Teknoloji kullanımları da son derece kısıtlı ve televizyon ve bilgisayar dahil olmak üzere elektronik cihazlardan kaçınıyorlar.

Siyonizme karşılar

İsrail devletinde Yahudi inancının yerine seküler milliyetçiliğin geçebileceği korkusundan dolayı Siyonizme karşılar.

Aşırılıkçı tutumlarına rağmen, bu tarikatın üyeleri tamamen Yahudi dini geleneği ve hukukunun sınırları içinde hareket ettiklerine inanıyorlar.

İsrail gazetesi Haaretz'den gazeteci Shay Fogelman, 2012 yılında Lev Tahor topluluğunun üyeleriyle beş gün geçirme fırsatı bulmuş ve "Kendilerini gerçek yolu izleyen tek kişiler, duvarların koruyucuları, Yahudi dünyasında kalan son alevin savunucuları olarak görüyorlar" diye yazmıştı.

Lev Tahor üyelerinden talep edilen temel şartın "her zaman, tüm ruhları ve kalpleriyle Tanrı'ya ibadet etmek ve hizmet etmek" olduğunu belirtti.

"Kütüphanelerinde sadece Yahudi kitapları bulunuyor. Boş zaman, ufku genişletmek veya kişisel gelişim gibi kavramlara bu tarikatta yer yok."

BBC Türkçe