2025-07-26

Baran Dicle

26.07.2025 tarihinde, İsviçre’nin Lozan Kantonunda, Lozan Kürt Enstitüsü Tarafından Uluslarin kendi kaderini tayin hakkı ve Kürtlerin Geleceği” konulu bir konferans gerçekleşti. Konferans Lozan Antlaşmasının görüşmelerinin yapıldığı ve Lozan Antlaşmasında kimi delegasyonların kaldığı Chateau d’Ouchy’da yapıldı. Konferansa PSK İsviçre birimi, Komkar Lozan Başkanı Bavê Bengin ve Komkar Basel Başkanı Kamil Ermiş ve Konfederasyona Revende Kurdistanî İsviçre sorumlusu Aydoğan İnal’da katılarak destek de bulundular.

Saat 13’de Kürt Ulusal Marşı Ey Raqip ile başlayan Konferans üç oturum şeklinde gerçekleşti. ‘Tarih ve Hukuk’ adında gerçekleşen ilk oturumun moderatörlüğünü Nara Saadi yaptı. Yazar Evin Çiçek, Hukukçu Şeyhmus Özdemir ve Avukat Celal Baykara’nın konuşmacı olarak katıldıkları ilk bölümde Lozan Antlaşmasının tarihi arka planı ve yaşanan olaylar kronolojik olarak dile getirildi.

Moderatörlüğünü Zozan Uçar’ın yaptığı Konfersansın ikinci bölümünde ise Sharo Garip, Behrooz Şujai ve Diyax Polat konuşmacı olarak katıldılar. Aydın ve yazar olarak Lozan Antlaşmasının değerlendirildiği ikinci bölümde ise Lozan Antlaşmasının Kürt halkının üzerindeki sosyolojik etkileri ve Kürtlerin yaşadıkları sorunlara değinildi.

Nazile Afkhami’nin moderatörlüğünü yaptığı son bölümde Lozan Antlaşmasına siyasal bakış konusu işlendi. PSK Genelbaşkanı Bayram Bozyel, PWK Genelbaşkanı Mustafa Özçelik, Pakurd sözcüsü Gewran Goyi, Hakpar Genelbaşkanı Düzgün Kaplan ve PDKS sözcüsü Jemal Meral’ın konuşmacı olarak katıldılar.

Lozan Antlaşmasının üzerinden 100 yıl geçtiğini ve bu antlaşmanın Kürtleri inkar antlaşması olduğunu dile getiren PSK Genelbaşkanı Bayram Bozyel: “Tarihi bir yüzyıldan geçiyoruz. Skys-Picot Antlaşmasının üzerinden 100 yıl geçti, Lozan Antlaşmasının üzerinden 100 geçti, Şeyh Sait ayaklanmasının üzerinden 100 geçti. Geçmiş yüz yıl Kürtler için çok kötü bir süreçti. Bu sürecin sorumlusu o dönemki Kürtler değildi o süreçteki eğemen devletleri çıkar ilişkileri ve siyasetleri idi. Yaşadığımız bu yüzyılda da Kürtlerin önüne çıkan her fırsatta hangi parçada olursa olsun içinde bulunulan durum ve eğemen devletleri çıkarları doğrultusunda ortaya çıkıyor. Bu durum Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da böyle oldu, Güney Kürdistan Federe Devletinin oluşmasında da  ve şuan Suriye’de yaşanan tabloda da böyle.”dedi.

Bayram Bozyel konuşmasının devamında Kürtlerin hakları uğruna canları da dahil çok ağır bedeller ödediğini dile getirerek: “Sosyolog İsmail Beşikçi’nin çok güzel bir sözü var derki Kürt davası uğruna şehit düşenlerin sayısı yeryüzündeki bazı devletlerin nüfusundan daha fazla. Bu nedenle kimse diyemez ki Kürtler kendi özgürlükleri için mücadele etmedi ve bedel ödemedi. Kürtler çok ağır bedeller ödediler. Tabi ki Kürtlerinde kimi eksiklikleri oldu fakat bu durumun yaşanmasındaki en büyük etken eğemen güçlerin çıkar ilişkileri idi.”dedi. Tüm uluslararası antlaşmaların ikinci dünya savaşı sonrasından kötü emeller doğrultusunda kullanıldığını, 1991 yılından sonra Sovyetleri yıkılmasının ardından Amerika’nın Irak’a müdahalesi ile Kürtlerin kısmi haklar elde ettiğini dile getiren Bayram Bozyel: “Kürtler için 1991 yılı, 2003 ve 2011 yılları çok önemlidir çünkü Kürtlere karşı olan sistemler gerilediler. Gelecek bize neyi yaşatır bilemiyoruz ama biz Kürtler olarak Ekim 2023 yılındaki Hamas’ın İsrail’e yapmış olduğu saldırının üzerinde durmamız gerekiyor. Öyle görünüyor ki bu değişim hızlı oluyor. Ortadoğuda kalemlerle çizilen haritalar artık geçerli değil. Bu nedenle de Kürt sorunu hem Ortadoğ hemde dünya için büyük bir sorun haline gelmiş durumda. Kürt sorunu barış yolu ile çözülmediği sürece sadece Kürtler için değil aynı zamanda Türkler ve Araplar için de büyük bir sorun olarak kalacaktır.”dedi

Siyasi partil genelbaşkanlarını yaptıkları konuşmaların ardından Konferansta bulunan tüm katılımcılarla yemek yendi. Yemekte Lozan Kürt Enstitüsü tarafından Lozan Komkar’a yaptığı çalışmalar ve Lozan Kürt Enstitüsüne vermiş olduğu desteklerden dolayı bir plakat verildi. Plakatı Lozan Komkar adına Aydoğan İnal aldı.